با تشکر از وقتی که برای این گفتگو گذاشتید، در ابتدا اهمیت و چگونگی ورود به مبحث تولید و مدیریت بانک اطلاعات طلاق را شرح دهد.
اطلاعات حوزه طلاق، عمدتاً به‌صورت مقاله، پایان‌نامه و کتاب عرضه شده‌اند و بسیاری از آن‌ها در فضای مجازی پراکنده‌اند و این پراکندگی، موجب دشواری در دستیابی جامع به اطلاعات موردنظر در مورد مسئله طلاق شده است؛ این مشکل تنها از طریق جمع‌آوری و موضوع‌بندی کلی نیز قابل‌حل بایسته نیست و بهترین راه‌حل در حال حاضر، از طریق کاربست نمایه‌سازی کنترل‌شده مبتنی بر قواعد اصطلاح‌نامه و اخذ و تنظیم اصطلاحات و کلیدواژه‌های مربوط، امکان‌پذیر است.
از طرفی مأموریت‌های تعریف‌شده در دفتر تبلیغات اسلامی درباره قطب خانواده و سبک زندگی در خصوص خانواده و مسایل مرتبط با حوزه ازدواج و طلاق، ضرورت سازمانی ورود به این حوزه را دوچندان می‌کند و اجرای چنین پژوهش‌هایی موجب آماده‌سازی زیرساخت‌های پژوهشی در حوزه خانواده و کمک به پژوهشگران در این عرصه است که بیانگر ضرورت کاری ورود به این حوزه است.
یکی از دغدغه های پژوهش، عدم ورود به پژوهش های تکراری است در زمینه موضوع مورد بحث چه پژوهش هایی انجام شده است؟
طبق بررسی‌های انجام‌گرفته در فضای مجازی و نیز مطالعات انجام‌شده روی متون مرتبط با حوزه طلاق، چنین پژوهش (مدیریت اطلاعات طلاق شامل تجمیع منابع در بانک اطلاعات و نمایه‌سازی ترکیبی تحلیلی کنترل‌شده بر اساس قواعد اصطلاح‌نامه) تاکنون در هیچ جایی صورت نگرفته است و ازاین‌رو پژوهش حاضر بداعت خود را دارد.
پژوهش‌های معدودی در حوزه سازمان‌دهی و مدیریت اطلاعات زن و خانواده صورت گرفته است که تشابهاتی ازلحاظ موضوع و جامعه با پژوهش حاضر دارد که به آن‌ها اشاره می‌گردد.
مرکز تحقیقات زن و خانواده با توجه به اهداف و مأموریت‌های خود به سازمان‌دهی منابع و محتواهای مرتبط با حوزه جنسیت و زن مبادرت کرده است که این موارد در وب‌سایت آن مرکز به نشانی www.wrc.ir قابل‌مشاهده و دستیابی می‌باشد. طی بررسی‌های به‌عمل‌آمده در سال 1398 به‌صورت میدانی و تلفنی از پایگاه مذکور، کلیه مقالات و محتواهای مرتبط با حوزه جنسیت و زن تجمیع و به‌صورت زبان طبیعی در حد کلیدواژه برای عناوین کلی،منحصر به چکیده‌ها، استخراج شده است. همچنین مواردی نیز به‌صورت بک و بج انجام شده است و نمایه‌سازی روی متن یا اخذ اصطلاح از متون موجود انجام نشده است. مواردی که استخراج شده بسیار کلی، اندک و در حد 15 تا 20 مورد بدون تحلیل متن و بدون لینک به صفحه موردنظر در متن است؛ بلکه این موارد خود، به موارد دیگری نیز لینک است که تسهیل در دستیابی به مطلب موردنظر را در پی ندارد. بررسی تحلیلی-انتقادی نشان داد که برخی از کلیدواژه‌های موجود، ارتباط چندانی به حوزه طلاق ندارد و مطابق قواعد و استانداردهای حوزه اصطلاح‌نامه و نمایه‌سازی جزو واژگان عمومی محسوب می‌شوند که به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌گردد. واژگان عمومی نظیر «عوامل مؤثر»؛ اخذ مناطق جغرافیایی نظیر «اصفهان»؛ و ترکیبی از دو اصطلاح مستقل به‌عنوان یک کلیدواژه‌ نظیر «تصور مثبت از پیامدهای طلاق» این موارد همگی از مقاله «تحليل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر گرايش زوجين به طلاق در استان اصفهان» ذکر شده‌ است.

لازم به ذکر است که این مرکز برنامه تهیه اصطلاح‌نامه تخصصی زنان را داشته‌اند که به علت مشکل بودجه، تصویب نشده است. بررسی تحلیلی و انتقادی این پروژه حاوی نکات ذیل بود که به‌صورت تطبیقی ارائه می‌گردد:
 اولاً: این پروژه مشتمل بر حوزه وسیع‌تری (زن) بوده و مانند پژوهش حاضر که مختص حوزه طلاق است، نمی‌باشد؛
ثانیاً: پروژه مرکز تنها در حوزه اصطلاحات بوده و نه نمایه‌سازی؛
ثالثاً: سبک اخذ اصطلاحات این پروژه با پژوهش حاضر متفاوت است همان‌گونه که سبک نمایه‌سازی این پژوهش به شیوه تحلیلی- ترکیبی و درنهایت چکیده‌نما است که به‌طور کل، با اصول و تکنیک‌های این پروژه متفاوت است.
پروژه مشابه دیگر در این زمینه، نمایه‌سازی و اخذ اصطلاحات حوزه خانواده و طلاق در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) است. طی بررسی صورت گرفته به‌صورت تلفنی در سال 1398 این پروژه منحصر در منابع اطلاعاتی نظیر پایان‌نامه‌ها و طرح‌های پژوهشی صورت گرفته و موجود در پایگاه آن مرکز است و به مقالات به‌عنوان یکی از منابع معتبر - که تعداد آن‌ها بسیار بیشتر از سایر منابع است- نپرداخته‌اند.مشاهدات، بیانگر این نکته بود که در پایگاه گنج نمایه‌سازی مطابق با استانداردهای پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی صورت نگرفته است و برای هر منبع نظیر پایان‌نامه‌ها معمولاً از 6 تا حدود 15 کلیدواژه برای توصیف بهره‌جویی شده است. اکثر این کلیدواژه‌ها نیز توسط افرادی که این پایان‌نامه را صورت داده‌اند صورت گرفته است و وحدت رویه مشخصی وجود ندارد. ازاین‌رو، این پروژه نیز تنها ازلحاظ حوزه موضوعی و عمل نمایه‌سازی با پروژه حاضر همخوانی دارد.نتیجه نهایی اینکه پروژه مشابهی در این خصوص (نمایه‌سازی و اخذ اصطلاحات متون مرتبط با حوزه طلاق) مشاهده نشده است و اصولاً سبک پژوهشکده مدیریت اطلاعات در این حوزه، از امتیازات خاص خودش برخوردار است.

 
هدف از سفارش این پروژه توسط قطب اخلاق و خانواده را بیان فرمائید:
این پژوهش با نگاه کاربردی و ناظر به مشکلات موجود در مسئله طلاق با نگاه به عوامل گسست و استحکام خانواده و چگونگی مواجهه و کنار آمدن یا حل مشکلات زناشویی خانواده‌ها به‌ویژه زوج‌های جوان در سال‌های اولیه ازدواج انجام می‌شود؛ بنابراین بسیاری از مباحث قرآنی، روایی و فقهی مرتبط با طلاق خارج از این عرصه، موضوع این پژوهش نیست.
هدف از پروژه مدیریت اطلاعات طلاق، سهولت و دقت در امر بازیابی اطلاعات پژوهش‌های حوزه طلاق و ازدواج به‌ویژه مسائل و مشکلات موجود بین زوجین و خانواده‌ها است.
ادعای مدیریت اطلاعات طلاق جهت تبیین شاکله و ساختار مسائل طلاق، مبتنی بر این فرضیه است که به‌منظور مدیریت اطلاعات جامع طلاق، لازم است اصطلاحات حوزه طلاق کشف و سازمان‌دهی شود و نمایه‌سازی مبتنی بر اصطلاحات کنترل‌شده بهترین شیوه برای دستیابی به این امر می‌باشد.

از چه روشی برای تحقیق و انجام این پروژه استفاده شده است؟
روش پژوهش حاضر از نوع کاربردی- توسعه‌ای با رویکرد تحلیلی است؛ بانک اطلاعات طلاق، مورداستفاده بسیاری از پژوهشگران این حوزه قرار دارد و مانع تشتت کاری در این حوزه خواهد شد و با توجه به اینکه در این حوزه چنین کاری صورت نگرفته پژوهش حاضر از نوع توسعه‌ای است.
جامعه پژوهش حاضر، مقالات، کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها، طرح‌های پژوهشی و دیگر متون مرتبط با حوزه طلاق است. روش نمونه‌برداری پژوهش هدفمند است؛ زیرا بسیاری از جامعه پژوهش به‌صورت هدفمند که مرتبط با این حوزه است انتخاب شد. روش گردآوری اطلاعات نیز روش کتابخانه‌ای است. همچنین ابزار و روش تجزیه‌وتحلیل اطلاعات در مرحله نمایه‌سازی، نرم‌افزار نمایه‌سازی پایگاه مدیریت اطلاعات پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی است.

برای انجام این کار چه مراحلی درنظر گرفته شده است؟
بعد از انجام کارهای مقدماتی و تدوین طرح تفصیلی، کارهای متعددی صورت گرفته که به ترتیب عبارتند از:
الف) تعیین منابع؛ شامل: شناسایی، گردآوری و گزینش منابع حوزه طلاق؛
ب) تهیه اطلاعات کتابشناختی و فهرست‌نویسی هر منبع؛
ج) آماده‌سازی و تحویل به بخش فنی
ه) ارسال متن موردنظر بر روی پایگاه مدیریت اطلاعات؛
و) اخذ اصطلاح (5000 اصطلاح)، با تعیین مرجح؛
ز) نمایه‌سازی ترکیبی و کنترل‌شده بر اساس قواعد پژوهشکده در حوزه اخذ اصطلاحات با استفاده از اصطلاح‌نامه جامع علوم اسلامی.
البته، طبق مصوبه میز خانواده، پرونده بانک اطلاعات طلاق تا زمان شروع مسئله جدید باز و مستمر است؛ همچنینقرار شد تعداد 10 جلد کتاب 300 صفحه‌ای توسط میز، تهیه و در اختیار پژوهشکده قرار داده شود  که امیدواریم به زودی محقق شود.

با توجه به مراحل فوق چه زمانبندی برای این کار در نظر گرفته شده است؟
مدت اجرا: 5 سال؛
تاريخ شروع: 1/1/1398    تاريخ پايان: 28/12/1402 
تعداد حداقل 500 منبع مشتمل بر 22 هزار صفحه 300 کلمه‌ای (مهم، تعداد 22هزار صفحه است) و 5000 اصطلاح که به‌تناسب تأخیر در تأمین هزینه‌ها بایدبه‌تناسب، مدت بیشتری برای اجرا، درنظر گرفته شود.

در مواردی به پژوهش توسعه ای اشاره شد لطفا در این باره و ارتباط آن با این پروژه توضیح دهید:
طبق آنچه در طرح تفصیلی در تعریف پژوهش توسعه‌اي آمده که آن را «پژوهش به‌منظور حل مشکل يا معضل خاص علمي يا اجتماعي» دانسته، پژوهش موردنظر، توسعه‌ای است.
نحوه اجرا، نیز گروهی بوده و نحوه همکاری در اجرای پروژه به‌صورت تلفیقی کار هیئت‌علمی و پروژه ای- صفحه‌ای است .
بطور کلی می توان گفت: بانک اطلاعات طلاق، طرحی کاربردی- توسعه‌ای ناظر به حل مشکل خاص جامعه با رویکرد تحلیلی به شکل اجرای گروهی از طریق تجمیع منابع متنی موجود شامل مقالات، پایان‌نامه‌ها و نیز کتاب‌ها، نمایه‌سازی و اخذ اصطلاحات و سازمان‌دهی آن بر اساس نظام ارجاعات در متردافات؛ جهت سهولت دسترسی به اطلاعات سازمان‌دهی شده برای محققان در حوزه مسایل مربوط به مشکلات خانواده و طلاق از طریق ارائه نتایج، به صورت پایگاه برخط استفاده می شود.
با توجه به ابعاد این کار بخش های دیگر پژوهشی هم مشارکت داشته اند؟
این پروژه در گروه سازماندهی اطلاعات و مدارک تعریف شده که مسئولیت اصلی انجام آن را برعهده دادرد ولی اجرای آن،  فراگروهی است و دوگروه علمی دیگر به تناسب، در انجام این پروژه سهیم هساتند و نقش آفرینی می کنند.
کارهایی که در این پروژه توسط گروه ها انجام میگیرد عبارت است از:
گروه سازمان‌دهی اطلاعات و مدارک؛ تهیه نقشه راه، مأخذشناسی و تهیه منابع و نمایه‌سازی؛
گروه تدوین سازمان‌های دانش؛ نظارت بر اخذ اصطلاحات و سازمان‌دهی آن بر اساس ارجاع به مرجح در مترادفات؛
گروه اشاعه و دانش؛ آماده‌سازی فنی منابع، ارسال بر روی سایت و آماده‌سازی جهت انتساب به اصطلاحات موردنظر و نظام نمایه‌سازی. 

لطفا در خصوص ویژگی های منابع به لحاظ سطح علمی، تعداد مقالات هریک و نیز به روز بودن مطالب آن توضیحی بفرمایید.
مجموع مقالات طلاق، شامل 735 مقاله  از 84 مجله به شرح زیر است::
دوفصلنامه علمی-پژوهشی: 17 مورد، با تعداد 212 مقاله؛
فصلنامه علمی-پژوهشی: 45 مورد، با تعداد 445 مقاله؛
دوفصلنامه علمی-ترویجی: 2 مورد، با تعداد 5 مقاله؛
فصلنامه علمی-ترویجی: 1 مورد، با تعداد 1 مقاله؛
دوفصلنامه علمی-تخصصی: 1 مورد، با تعداد 1 مقاله؛
فصلنامه علمی-تخصصی: 3 مورد، با تعداد 12 مقاله؛
دوماهنامه علمی-پژوهشی: 3 مورد، با تعداد 42 مقاله؛
ماهنامه بدون ذکر سطح علمی: 8 مورد، با تعداد 13 مقاله؛
مجموعه مقالات عرضه شده در همایش ها، 3 مورد، با تعداد 3 مقاله؛
فصلنامه علمی: 1 مقاله.
و آمار فراوانی مقالات طلاق به لحاظ سال نشر، ازسال 1388 تا سال 1399، تعداد 682 مقاله است و تعداد 53 مقاله مربوط به سال های قبل از آن است که شرح آن در جدول مخصوص ارائه شده است.
نتیجه این پژوهش به چه صورت در اختیار پژوهشگران قرار خواهد گرفت؟
مجموعه اطلاعات دیجیتالی در حوزه طلاق، شامل مقالات، پایان‌نامه‌ها، کتاب‌ها و نیز صفحات وب است که به‌صورت سازمان‌یافته در بخش نمایه‌سازی پایگاه اطلاعاتی پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی وابسته به پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به نشانی https://thesaurus.isca.ac.ir بخش «قطب‌های فکری و فرهنگی، میز تحکیم نظام خانواده، طلاق»، برای مخاطبان خاص (محققان موردنظر میز) قابل‌دسترسی خواهد بود.
میتوان ادعا کرد که نگاهی به نمایه های اخذ شده در پایگاه اطلاعاتی پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی، اطلاعات بسیاری در حوزه مربوط، به پژوهشگر می دهد مثلا وقتی که واژه طلاق عاطفی را جستجو می کنیم تعداد 1190 نمایه را همراه متن ارائه میکند یا وقتی عبارت  علل طلاق را جستجو می کنیم تعداد 288 مورد را نشان میدهد و وقتی روی هر نمایه ای کلیک کنیم متن مورد نظر را نشان میدهد. همچنین تجمیع و مدیریت اصطلاحات مورد استفاده در این عرصه تأثیر بی بدیلی در آشنایی با مفاهیم اساسی مطرح در این پژوهش دارد مانند طلاق اجتماعی، طلاق ارتجالی، طلاق اقتصادی،طلاق آشکار، طلاق با تراضی، طلاق توافقی، طلاق خانوادگی، طلاق دوران ازدواج، طلاق رسمی، طلاق روانی، طلاق طبیعی، طلاق عاطفی، طلاق عقدی، طلاق عقلانی، طلاق غیر توافقی، طلاق غیر منفور، طلاق فاعلانه، طلاق فیزیکی، طلاق قانونی، طلاق قبل ازدواج، طلاق والدین، طلاق وکالتی، طلاق های ثبتی، طلاق های خاموش، طلاق های عقلانی، طلاق هیجان‌آمیز؛ اختلاف اقتصادی، اختلاف تحصیلی، اختلاف زوجین، اختلاف سنی، اختلاف طبقاتی، اختلاف فرهنگی، اختلافات اجتماعی، اختلافات اعتقادی، اختلافات خانوادگی، اختلافات خشونت‌آمیز، اختلافات زناشویی، اختلافات فرهنگی، اختلافات هیجان‌آمیز، اختلاف‌سلیقه، اختلاف ‌نظر، اختلال ارتباطی، اختلال استرس، اختلال جنسی، اختلال روانی، اختلال شخصیتی، اختلال عملکردی،اختلال فوبیا، اختلالات جنسی، اختلالات خُلقی، اختلالات روابط جنسی، اختلالات روان‌شناختی، اختلالات روانی، اختلالات زناشویی، اختلالات سازگاری، اختلالات شخصیت مرزی، اختلالات عاطفی، اختلالات مبادله رفتاری، اختلالات مناسباتی.

با تشکر از وقتی که در اختار ما قرار دادید در پایان اگر نکته ای در این زمینه لازم می دانید بیان فرمائید:
یکی از پایه های اساسی مدیریت علمی مسایل و حل معضلات جامعه، تجمیع، مدیریت و سازماندهی اطلاعات مرتبط با آن حوزه است. مدیریت اطلاعات منابع حوزه طلاق از طزیق تجمیع، سازماندهی، استخراج اصطلاحات و نمایه سازی محتوای آن نقش بسزایی در این حوزه دارد و با اطلاع رسانی مناسب در این زمینه می توان پژوهشگران این عرصه را یاری بخشید و این کار سبب تسهیل و سرعت انجام پژوهش ها می شود.